Mai vàng là biểu trưng của mùa xuân, của Tết phương Nam; là loài hoa có linh khí, với hương thơm kín đáo, thoang thoảng; chỉ có thể “bắt” được mùi hương của nó khi đêm xuống, khi khi trời yên ắng, ẩm sương; tâm người cũng thật tĩnh mới có thể nhận mặt được hương hoa mai vàng… Với người dân Nam Bộ, Tết đến, xuân về phải có hoa mai, như người Bắc, người Hà Nội phải có hoa đào. Thành phố, nông thôn đều vậy; thời chiến, thời bình đều vậy!
Tướng Tám è cổ nhắc, năm 1964, lúc ông được cử đi chiến trường Nam Bộ, đi bí mật bằng đường biển (từ bãi biển Đồ Sơn, Hải Phòng vào thẳng cửa sông Cổ rán thuộc tỉnh Trà Vinh). Cộng đi có 4 đồng chí nữa. Trước hôm xuất phát, Bộ Chính trị đơn vị thiết đãi đoàn tại nhà khách Bộ Quốc phòng (33 Phạm Ngũ Lão, Hà Nội). Trong buổi tiễn đoàn, cùng với các đồng chí trong Bộ Chính trị và các tướng soái cấp cao, chưng Hồ đến rất đúng giờ hứa hẹn. Người ân cần hỏi thăm từng cán bộ, click mạnh nhiệm vụ quan trọng của đoàn công việc và đề nghị nhà thơ Tố Hữu đọc thơ tiễn đoàn. Thi sĩ bị bất thần nhưng đã “ứng khẩu” kịp thời hai câu:
Tiễn đưa nhớ buổi bữa nay.
các bạn về chúc bạn ngày ngày thành công
chưng tỏ ra ưng ý, nhưng bắt buộc nhà thơ sửa chữ “về” bằng chữ “đi”. Rồi bác đọc lại:
Tiễn đưa nhớ buổi hôm nay
các bạn đi chúc các bạn ngày ngày thành công
Mọi người rất vui vẻ. Chưng đi một vòng xem xét chỗ ngồi và thức ăn của mọi người đâu vào ấy, rồi trở về chỗ của mình. Bác lại chỉ Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nói: "Bây giờ bắt buộc đồng chí Văn hô “xung phong”. Đại tướng đứng dậy vui vẻ: "Tối nay, các đồng chí được chưng, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương cử đi làm nhiệm vụ ở trận mạc. Vậy theo lệnh của bác bỏ, phần lớn... Xung phong!".
Tết Ất Tỵ (1965) là cái Tết Việc đầu tiên ông được điều động vào chiến trận B, mà là B2 mãi trong Nam Bộ xa xăm. Đó là cái Tết Đầu tiên trong đời ông không thấy hoa đào nở hồng trong giá rét, nhưng lại là lần Trước tiên ông được thấy hình ảnh cây mai vàng hoa mai nở bừng trong nắng ấm phương Nam. Sau hơn một tuần lễ rời bến Vạn Hoa (Đồ Sơn, Hải Phòng) lênh đênh trên con tàu ko số, ông và các đồng chí đồng hành đổ bộ lên bờ cửa sông Cổ chiên (Trà Vinh), tiếp diễn hành binh bộ một tháng nữa mới tới được căn cứ Miền ở Tây Ninh. Ông nói, một tháng trời đi bộ về căn cứ, về (Trung ương Cục miền Nam) là cả một chuỗi những ngày gian khổ nhưng hết sức đáng nhớ. Trong “Nhật ký chiến trường” của tướng Tám è có đoạn: “Trên trục đường hành binh về , đến rừng Nhum đúng chiều Ba mươi Tết. Binh trạm chật cứng khách, ko có chỗ cho các đồng chí miền Bắc mới vô. Đang là mùa khô. Trong đoàn có ý kiến là cứ “hạ trại” ở ngoài rừng là thượng sách. Mùa mưa qua rồi, có thể mắc võng bên nhau đón Giao thừa… Cái Tết Đầu tiên nơi miền đất phương Nam ko “thịt mỡ, dưa hành”, toàn là rau và rau, đồ hộp và đồ hộp. Đang còn ko biết làm sao để có chút chất tươi thì rất may có một tổ chức Quân giải phóng hành binh qua. Trong doanh nghiệp có một đồng chí quen với anh Sơn Tiêu, một cán bộ pháo binh, người độc nhất trong đoàn cán bộ vừa vượt biển trong khoảng Bắc vào là người Trà Vinh-Nam Bộ chia cho mấy con cá, dăm bao thuốc lá và một, 2 gói trà. Thế là có một bữa tất niên vui vẻ. Ẳn uống xong, gần như cộng đón Giao thừa, vừa ăn kẹo đậu phộng, uống nước chè đặc, vừa mở radio nghe bác bỏ Hồ chúc Tết đồng bào và đội viên cả nước. Thức bên đống lửa suốt đêm, sáng Mồng Một, tất cả lại khăn gói khởi hành. Lên đường tiến quân qua những vạt mai vàng đang độ nở, vàng một sắc lộng lẫy sáng tươi…".
Có thể bạn tò mò : những cây mai vàng khủng nhất việt nam
Tết Ất Mão (1975), nhật ký của tướng Tám nai lưng ghi: “Cục Chính trị đón Tết trong rừng Lộc Ninh. Mai vàng nở khắp rừng. Bên mai vàng là phong lan với cực nhiều loài. Chưa bao giờ rừng chiến khu hoa phong lan lại phổ quát thế. Anh em quân nhân lấy về buộc vào thân cây lĩnh vực ngạnh, và cả cơ quan như một rừng lan. Vào các buổi trưa, hoa tỏa hương khắp nơi, vào đông đảo các phòng làm cho ko khí thật xuân, thật Tết. Tết năm đấy lại có nhiều làm thịt thú rừng (độc, cheo cheo) và gà quân nhân ta nuôi được nên thật là rôm rả, đằm thắm. Ai cũng nghĩ xuân này, Tết này sẽ có những niềm vui lớn… Và, quả nhiên sau Tết, Bộ chỉ huy chiến trường quyết định mở đầu các chiến dịch to nhằm mở thông tuyến phố 13 và các các con phố khác để chuyển vận khí giới, đưa lương thực từ Tây Ninh qua Đồng Tháp Mười về Tây Nam Bộ; cùng lúc kết hợp với Chiến dịch giải phóng Tây Nguyên và duyên hải miền Trung…”.
ấy là những mùa xuân, những cái Tết thiếu sắc hoa đào, thiếu cái giá rét phương Bắc nhưng tâng bừng một sắc mai vàng trong nắng ấm phương Nam! Tướng trần Văn Phác có lần nói với tôi như vậy!